H ιδέα ανήκει στον Έλληνα επιστήμονα Γεώργιο Παπανικολάου ο οποίος απέδειξε την επιδραση των ωοθηκικων ορμονων στο επιθηλιο του γυναικολογικου συστηματος και ότι η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της Μήτρας είναι εφικτή από την παρατήρηση αλλοιώσεων σε επιχρίσματα κυττάρων του τραχήλου και του κόλπου (κύτταρα σε λεπτή επίστρωση),
Το Τεστ ανιχνεύει προκαρκινικές αλλοιώσεις που δύνανται να εξελιχθούν σε καρκίνο, ο οποιος όμως θεραπευεται αν διαγνωσθει έγκαιρα.
Σημαντική είναι η ανίχνευση μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) που ενέχεται στη διαδικασια καρκινογένεσης στον τραχήλο της μήτρας.
Επίσης, με το Τεστ Παπανικολάου μπορούμε να ανιχνεύσουμε φλεγμονές (τραχηλίτιδα, κολπίτιδα) και παθογόνους μικροοργανισμους όπως τριχομονάδες, μύκητες κτλ.
Είναι μια εξέταση απλή, σύντομη, ανώδυνη, μικρού κόστους και με διαγνωστική ακρίβεια.
Γίνεται σε όλο τον γυναικείο πληθυσμό κάθε 1-2 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής και για την αξιοπιστία της εξέτασης καλό θα είναι να αποφεύγονται τοσο η ενδοκολπική πλύση όσο και η σεξουαλική επαφή ένα με δύο 24ωρα πριν την λήψη.
Το καλύτερο διάστημα είναι το μέσον του κύκλου και να αποφεύγεται το διάστημα της εμμήνου ρύσεως.
Το Pap-Test γίνεται τόσο με την Συμβατική Μεθοδο όσο και με την Κυτταρολογία υγρής Φάσης (thin-Prep) .
