Η υπογονιμότητα είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν 1 στα 6 ζευγάρια σε όλο τον κόσμο. Προσβάλλει το 8-12% των γυναικών ηλικίας 20-44 ετών σε όλο τον κόσμο και οφείλεται σε σωματικό πρόβλημα της γυναίκας κατά 20-30% ή του άνδρα σε ποσοστό 20-30% ή και των δύο συντρόφων σε ποσοστό 25-40%.
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) τα ωάρια γονιμοποιούνται από τα σπερματοζωάρια στο εργαστήριο (in vitro) και ύστερα τα έμβρυα που προκύπτουν, μεταφέρονται στη μήτρα. Υπολογίζεται ότι από το 1978, όταν γεννήθηκε το πρώτο μωρό στον κόσμο με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης, έως και το 2019, γεννήθηκαν χάρη σε αυτήν περισσότερα από 9 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο.
Οι περισσότερες εξωσωματικές γίνονται σε γυναίκες, ηλικίας 30-39 ετών.
Πώς πραγματοποιείται η διαδικασία;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση αρχίζει με την λήψη ωαρίων. Για να γίνει όμως η λήψη, γίνεται πρώτα φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών, ώστε να αυξηθεί η παραγωγή τους. Έπειτα χορηγείται στη γυναίκα μία σειρά ενέσεων, ώστε να παρεμποδιστεί η ρήξη (σπάσιμο) των ωοθυλακίων και η ωορρηξία πριν από την ωοληψία (συλλογή ωαρίων) στο εργαστήριο. Πριν από τη διαδικασία της ωοληψίας, γίνεται ακόμα μία ένεση, η οποία ωριμάζει και προετοιμάζει τα ωάρια.
Τα ωάρια τα οποία συλλέγονται στην εξωσωματική, αναμειγνύονται με επιλεγμένα σπερματοζωάρια του συντρόφου μέσα σε ειδικά καλλιεργητικά δισκία (τρυβλία Petri). Ένα ποσοστό αυτών των ωαρίων γονιμοποιείται και προκύπτουν έμβρυα, τα οποία αναλόγως με την περίπτωση καλλιεργούνται σε κατάλληλες συνθήκες και μεταφέρονται στη μήτρα.
Σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής σπέρματος, όταν τα σπερματοζωάρια δεν μπορούν από μόνα τους να εισδύσουν και να γονιμοποιήσουν τα ωάρια, εφαρμόζεται η τεχνική της μικρογονιμοποίησης (ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου, ICSI). Κατ’ αυτήν, ένα σπερματοζωάριο εγχέεται απευθείας μέσα σε ένα ωάριο και το γονιμοποιεί.
Σε ποιες περιπτώσεις συνιστάται η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Στις γυναίκες με προβλήματα στις σάλπιγγες, οι οποίες δεν μπορούν να βοηθηθούν από χειρουργική διόρθωση των προβλημάτων αυτών.
Σε περίπτωση πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας. Είναι μία διαταραχή κυρίως αγνώστου αιτιολογίας (στο 80-90% των περιπτώσεων), κατά την οποία εξαντλούνται ή υπολειτουργούν τα ωοθυλάκια πριν από την ηλικία των 40 ετών.
Στις γυναίκες με σοβαρή ενδομητρίωση. Συχνά έχουν εμπλοκή των ωαγωγών (σαλπίγγων) και ωοθηκικές κύστεις (ενδομητριώματα) που εμποδίζουν τη φυσική σύλληψη.
Στις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες. Είτε θα χρησιμοποιήσουν δικά τους ωάρια (εάν τα είχαν καταψύξει εγκαίρως), είτε ωάρια από δότρια.
Στις γυναίκες με διαταραχή της ωορρηξίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί αυτή που οφείλεται στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Η εξωσωματική γονιμοποίηση συνιστάται όταν αποτυγχάνουν απλούστερες μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η σπερματέγχυση.
Στις περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας που οφείλονται σε διαταραχή του σπέρματος. Όπως προαναφέρθηκε, μερικές φορές υπάρχει πρόβλημα με την ποιότητα των σπερματοζωαρίων (π.χ. δεν έχουν καλή κινητικότητα), με συνέπεια να δυσκολεύονται να εισδύσουν στο ωάριο.
Σε ζευγάρια χωρίς συγκεκριμένη αιτία υπογονιμότητας (ανεξήγητη υπογονιμότητα), τα οποία αδυνατούν να τεκνοποιήσουν με φυσικό τρόπο παρά τις συστηματικές προσπάθειές τους.
Όταν η γυναίκα έχει δύο ή περισσότερες συνεχόμενες αποβολές.
Όταν η γυναίκα έχει ιστορικό πολλαπλών επαναλαμβανόμενων αποτυχημένων εξωσωματικών με δικά της ωάρια.
Όταν το ζευγάρι έχει ιστορικό σοβαρών κληρονομούμενων νοσημάτων. Σε τέτοια περίπτωση, προηγείται προεμφυτευτική γενετική διάγνωση στα έμβρυα, ώστε μόνο τα υγιή να μεταφερθούν στη μήτρα της γυναίκας.
Όταν η γυναίκα πάσχει από χρόνια νοσήματα (π.χ. ορισμένα αυτοάνοσα), τα οποία μπορεί να προκαλέσουν ωοθηκική ανεπάρκεια ή να δυσκολέψουν την εμφύτευση των ωαρίων. Χαρακτηριστικά παραδείγματος είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ο τύπου 1 διαβήτης κ.ά.
Συμβουλευτείτε και εμπιστευτείτε τον γιατρό σας για να βρείτε λύσεις στα θέματα που σας απασχολούν. Κλείστε το ραντεβού σας με τον Dr Ηλία Κατσίκη, Μαιευτήρα – Χειρούργο Γυναικολόγο για να συζητήσετε πριν πάρετε οποιαδήποτε απόφαση.
